کوهپایه زاده: نظام مراقبت های اولیه علوم پزشکی ایران با پیروزی انقلاب به ثمر نشست ، برای آموزش های تخصصی نیازی به خارجی ها نداریم - مهسان بلاگ

به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرنگاران، یکی از برترین دانشگاه های علوم پزشکی کشور سال 1352 با عنوان مرکز پزشکی شاهنشاهی توسط عبدالحسین سمیعی بنیانگذاری شد. این مرکز در سال 1354 فعالیت های بالینی و درمانی را با تنها بیمارستان وابسته به خود با نام کلینیک ایرانشهر (بیمارستان شهید دکتر رهنمون کنونی) آغاز و پس از تشکیل دانشکده های پرستاری و پیراپزشکی، برای تأسیس مقاطع تحصیلی کارشناسی و کارشناسی ارشد پرستاری و نیز سه رشته بانک خون، رادیولوژی و آزمایشگاه در حد کارشناسی اقدام کرد.

پس از پیروزی انقلاب و نیز انقلاب فرهنگی، فعالیت های مرکز پزشکی شاهنشاهی که دیگر به نام مرکز پزشکی ایران تغییر پیدا نموده بود در طول سال های 1361 تا 1363به طور محدود تداوم و پس از تصویب تأسیس دانشگاه های علوم پزشکی تحت پوشش وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در سال 1365 از ادغام چند دانشکده و مؤسسه آموزش عالی در مرکز پزشکی رسماً تحت عنوان دانشگاه علوم پزشکی ایران فعالیت خود را ادامه داد.

به مناسبت فرا رسیدن ایام الله دهه مبارک فجر و چهل و دومین سالگرد پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی برآن شدیم تا با جلیل کوهپایه زاده رییس کنونی دانشگاه علوم پزشکی ایران درباره مسائل و پیشرفت های این دانشگاه و حوزه سلامت قبل و بعد از انقلاب اسلامی مصاحبه کنیم.

کمی از تاریخچه دانشگاه علوم پزشکی ایران و پیشرفت های آن در حوزه آمار تعداد دانشجویان، اساتید، جمعیت تحت پوشش و غیره برای روز های بعد از پیروزی انقلاب اسلامی بگویید.

از سال 1354 (قبل از انقلاب اسلامی) دانشگاه علوم پزشکی ایران با مجموعه ای از 4 دانشکده و تحت عناوین مختلف آغاز به کار کرد. تا قبل از سال 1363 وزارت علوم عهده دار بخش آموزشی نظام سلامت بود، اما از آن سال به بعد بخش آموزش سلامت به وزارت بهداری وقت سپرده شد و وزارت بهداری به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تغییر نام داد.

دقیقا با آغاز به کار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی؛ این دانشگاه بعنوان مولود انقلاب با نام مقدس علوم پزشکی ایران شناخته شد و فعالیت خود را آغاز کرد. امروز دانشگاه علوم پزشکی ایران با 11 دانشکده فعال، حدود 9 هزار دانشجوی ایرانی و 300 دانشجوی خارجی (تقریبا 10 برابر جمعیت دانشجویی قبل از انقلاب این دانشگاه) و بیش از یک هزار اعضای هیئت علمی فعالیت دارد.

دانشگاه علوم پزشکی ایران به لحاظ تعداد اعضای هئیت علمی سومین دانشگاه علوم پزشکی کشور است. جمعیت کشور قبل از انقلاب زیر 35 میلیون نفر و امروز بالای 80 میلیون نفر است، براین اساس امروز بیش از 5 میلیون و 400 هزار نفر در مناطق تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی ایران هستند که شهرستان های شهرقدس، ملارد، شهریار، رباط کریم، بهارستان و هفت منطقه شهرداری در منطقه غرب و شمال غرب تهران را شامل می شوند.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی این دانشگاه به لحاظ گستره جمعیت تحت پوشش، دومین دانشگاه علوم پزشکی در کشور است. این مسئله دستاورد انقلاب اسلامی بود که در قالب فعالیت دانشگاه ها متبلور شد. از آن مهمتر نظام مراقبت های اولیه دانشگاه بود که پس از پیروزی انقلاب به ثمر نشست.

در بحث ارائه نظام سلامت چقدر توانستیم پیشرفت کنیم و وابستگی خود به خارج از کشور را به حداقل برسانیم؟

از سال های 1361 به بعد، کار برای نظام خانه های بهداشت، مراکز سلامت و ... در کشور آغاز شد و با وجود آنکه در منطقه ما شاخص های بیماری شرایط وخیمی دارد، نظام ارائه خدمات سلامت ایران توانست بعنوان یک دستاورد ملی و یک الگوی پیروز در جهان خود را نشان دهد. این مسئله تنها از سوی ایران مطرح نمی گردد و آمار های بین المللی و سازمان بهداشت جهانی به کرات با آنالیز های خود آن را عنوان می نماید.

زمانی پزشکان و پرستاران هندی، بنگلادشی و پاکستانی در ایران فعالیت داشتند، اما درحال حاضر ایران نه تنها احتیاجی به آن ها ندارد بلکه نسبت به آن ها بسیار جلوتر است. سال گذشته هنگام بازدید از پاکستان زیرساخت های پزشکی آن ها در پرستاری، مامایی و ... را نسبت به کشور خود بسیار پایین تر دیدیم. این امر نشان می دهد که ایران طی سال های بعد از انقلاب توانسته خود را در صندلیی قرار دهد که بعنوان مثال تعداد مرگ مادران یا مرگ بچه ها زیر یک سال ما بسیارکم شده و امید به زندگی مردان و زنان ایرانی از 54 و 58 سال (زمان انقلاب) به 74 و 76 سال (درحال حاضر) برسد.

این 20 سال افزایش تقریبی بدان معناست که خدمات ارائه شده در نظام سلامت توانسته شاخص بیماری ها را تغییر دهد. خوشبختانه دانشگاه ها در این زمینه نقش بسیار مهمی داشتند. یکی از تدابیر این بود که نظام آموزش عالی بخش سلامت به وزارت بهداشت واگذار و این امر باعث شد نظام آموزشی ما با تمام مسائل بهداشت و درمان در کنار حوزه ارائه خدمت قرار گیرد یعنی دانشجو در کنار ارائه خدمت به مردم، آموزش هم می بیند. نظام تلفیقی بسیار سخت جا افتاد، اما بسیار موثر بود.

چقدر روبه جلو درحال حرکت هستیم و تا چه اندازه به اهداف برنامه ریزی شده دست یافتیم؟

درحالی که قرار بود ایران تا سال 2015 به بسیاری از شاخص ها برسد، اما در سال های 2012 و 2013 به آن ها دست یافت. همچنین به بسیاری از شاخص هایی که سال 2030 در اهداف توسعه پایدار باید دست یابیم مطابق گزارش های سازمان بهداشت جهانی ما هم اکنون به آن ها رسیده ایم؛ لذا امیدواریم در سال های آینده بتوانیم با همین سرعت و قدرت پیش رویم.

با توجه به صندلی و حوزه فعالیتی تان به نظر شما پس از پیروزی انقلاب اسلامی در چه مواردی پیشرفت داشتیم و در کدام موارد هنوز با ضعف روبه رو هستیم؟

در موضوع آموزش های تخصصی پزشکی تقریبا می توانیم اعلام کنیم که هیچ احتیاجی به خارج از کشور نداریم این درحالی است که تا 20 سال گذشته برای بعضی بیماری های صعب العلاج، سرطان و ... بیماران را به کشور های پیشرفته اعزام می کردیم، اما امروز حتی برعکس این اتفاق درحال رخ دادن است و بسیاری از بیماران کشور های منطقه یا حتی اروپا و آمریکا با هزینه مناسب و کیفیت بالا در ایران درمان می شوند.

از دید پژوهشی پس از پیروزی انقلاب با توسعه خوبی روبه رو بودیم. در فراوریات علم پزشکی در منطقه رشد خوبی داشتیم، اما در زمینه پژوهش های کاربردی و به کارگیری پژوهش در فراوری فناوری همچنان ضعف داریم. ما در این سال ها کمتر به فناوری پرداختیم و امروزه تحریم ها می تواند ما را در این حوزه قوی تر کند.

در دوران کرونا بسیاری از اختراعات، نوآوری ها و مهندسی های معکوس در کشور انجام شد، با این وجود معتقدم که با تمام توانایی ها و قابلیت ها هنوز راه طولانی را در پیش داریم. مدیریت ما می تواند پتانسیل ها را بالفعل کند و بدین صورت برای کشور صندلی و برای نظام سلامت خدماتی مناسب بیاورد، از طرف دیگر آورده اقتصادی داشته باشد.

کمی درباره عدالت آموزشی صحبت کنیم، تا چه اندازه جامعه دانشگاهی توانسته عدالت آموزشی را بیش از روز های قبل انقلاب برقرار کند؟

در عدالت آموزشی همین بس که سال های اخیر توانستیم افزایش رشته ها در مقاطع مختلف را طراحی و راه اندازی کنیم و این مسئله نسبت به قبل از پیروزی انقلاب بسیار متفاوت است؛ به گونه ای که دیگر مانند گذشته برای تحصیل به خارج از کشور نمی فرایند و در همین ایران تحصیل می نمایند.

عدالت اجتماعی و دسترسی برای تحصیل بسیار متفاوت شده است و حتی دانشگاه های غیردولتی نیز به برقرار شدن عدالت آموزشی یاری می نمایند، اما مشکل اینجاست که در بحث آموزش خیلی احتیاج جامعه را هدف قرار نداده ایم و متاسفانه آموزش هایی داده ایم که گاه فارغ التحصیلانش بیکار هستند، چون جامعه به این آموزش و مهارت احتیاجی نداشته است. این مسئله قدری ما را از عدالت آموزشی دور نموده است. باید در کشور کوشش کنیم تا مبتنی بر احتیاج تحصیلات عالیه انجام گردد و در کنار آن برای ایجاد شغل حمایت صورت گیرد.

نباید در کشوری با این وسعت از افراد تحصیل نموده، تعداد افراد بیکار هم بالا باشد. وجود تحصیل کردگان بیکار در جامعه نشان می دهد که آموزش های ما عادلانه نبوده و صحیح هدفگذاری نشده است.

به نظر شما چه ظرفیت ها و توانایی هایی در کشور وجود دارند که هنوز از آن ها آنطور که باید برای تحقق آرمان ها استفاده نشده است؟

مهمترین ظرفیت، استفاده از نیرو ها و مشاورین جوان در دانشگاه هاست. حال حاضر در دانشگاه علوم پزشکی ایران مجموعه ای به نام کانون مشاورین جوان دانشگاه فعالیت دارند که در بخش های مدیریت، تصمیم گیری ها و شورا های مختلف عضو هستند و با روسا و معاونان دانشگاه مدام ارتباط دارند. یکی از اقدامات روبه جلو این است که ما بتوانیم از مدیران جوان یا دانشجویان ذی نفع و آشنا به کار در مدیریت ها استفاده کنیم. این مسئله بسیار برای رسیدن به اهداف یاری نماینده است، چون انرژی، آرمان گرایی و سماجت جوانی به کار اضافه می گردد.

باید بتوانیم جانشین پروری کنیم و به جوانان فرصت دهیم. هرچند که ممکن است جوانان در این راستا خامی نمایند، اما باید ضمن استفاده از توان، انرژی، استعداد، نوآوری و خلاقیت آنها، این مسائل را مدیریت کرد. رمز پیروزیت کشور هایی که می توانند دانش را مدیریت نمایند، همین استفاده از نیرو های جوان است.

به نظر من آنچه که در ایران باید صندلی بیشتری پیدا کند، مدیریت دانش است و نباید بگذاریم دانش به راحتی هدر رود. حتی تجربیات دانشگاهیان قدیمی را نباید اجازه دهیم به راحتی از دست رود خیلی از اساتید ما بازنشسته می شوند و امکان بهره گیری مجدد از تجربیات و ظرفیت های آن ها وجود ندارد. کوشش ما در دانشگاه علوم پزشکی ایران با یاری هیئت امنا این بوده است که از بعضی اساتید که وجودشان منشا اثر است، بتوانیم سال های بیشتری استفاده کنیم. از طرف دیگر با مجوز هایی که برای استفاده از ظرفیت جوانان داریم امیدواریم بتوانیم بافت و قشر جوان را به مجموعه علمی کشور اضافه کنیم که هم انگیزه ها را برای نسل جوان بیشتر می نماید و هم برای گسترش علم و دانش در کشور میدان بیشتری می دهد.

dorezamin.com: دور زمین | سفر به دور زمین هیچوقت اینقدر آسون نبوده! تور ارزان، تور لحظه آخری، اروپا، تور تایلند، تور مالزی، تور دبی، تور ترکیه